Babala ng Doktor: Sampung Pagkaing Maaaring Mag-Trigger ng Biglaang “Atake” sa Senior
Sa bawat kagat, may kasamang desisyon—lalo na kung may edad na.
Para sa marami, ang biglaang “pag-atake” gaya ng:
- pananakit ng dibdib
- hirap huminga
- sobrang hilo
- pamamanhid ng mukha o braso
- matinding sakit sa paa dahil sa gout
ay parang kidlat na walang kasunod na babala. Pero sa totoo lang, madalas may pinanggagalingan… sa plato at baso.
Hindi ito pananakot. Kaalaman ito.
Sa artikulong ito, pag-uusapan natin ang 10 pagkaing maaaring magpalala ng panganib ng biglaang atake sa puso, stroke, pagsirit ng presyon, o malalang gout sa may edad—at kung paano mo sila mae-enjoy o maiiwasan sa mas ligtas na paraan.
Hindi ito bawal sa lahat.
Nakadepende lagi sa:
- kundisyon (altapresyon, sakit sa puso, diabetes, gout, sakit sa bato, atbp.)
- iniinom na gamot
- at dami at dalas ng pagkain
Ang layunin: hindi manakot, kundi magbigay ng malinaw na gabay.
1. Instant Noodles at Sabaw na “Maalat-Sarap”
Paborito ng maraming lolo’t lola ang isang mangkok na mainit na noodles sa gabi.
Pero sa likod ng “isang pakete lang naman” ay nakatago ang:
- halos buong araw na limitasyon ng asin ng isang may altapresyon
- dagdag na trabaho para sa puso
- at posibilidad ng biglaang pagsirit ng BP
Mga pwedeng gawin:
- Itapon ang kalahati hanggang dalawang-katlo ng seasoning pack
- Dagdagan ng tubig, gulay, at itlog para hindi puro alat
- Huwag gawing araw-araw na gawi
- Mas mainam ang sariling lutong sabaw na ikaw ang kontrol sa asin
2. Processed Meats: Hotdog, Bacon, Longganisa, Ham, Cold Cuts
Mabilis lutuin, masarap, swak sa tinapay—pero sabit sa kalusugan.
Kadalasan, mataas ang:
- asin
- taba
- at nitrate/nitrite na puwedeng magpalala ng blood pressure at pamamaga ng ugat
Kapag umaga ay ham, tanghali ay longganisa, hapunan ay bacon bits, hindi mo namamalayan na tatlong ulit ang sodium load sa isang araw.
Mas ligtas na paraan:
- Piliin ang may label na “low sodium” kung meron
- Gawing manipis ang hiwa at paminsan-minsan lang (hal. isang beses sa isang linggo)
- Damihan ang totoong protina tulad ng isda o manok na inihaw o nilaga
- Laging samahan ng gulay at tubig
3. Matatamis na Inumin: Softdrinks, “Fruit Drinks,” Milk Tea, Dessert Coffee
Ito ang tahimik na kalaban ng mga may edad na may diabetes o prediabetes.
Kapag puro matatamis na inumin sa merienda:
- biglang taas ng asukal (sugar spike)
- followed by biglang bagsak (sugar crash)
- na puwedeng magdulot ng panghihina, panginginig, hilo, at pagod na pagod na pakiramdam
Subukan ito:
- Tubig pa rin ang hari ng inumin
- Tubig na may hiwa ng pipino o kalamansi kung gusto ng “special”
- Plain coffee o tea na may kaunting gatas at halos walang asukal
- Kung gusto talaga ng tamis, mas piliin ang prutas kaysa bottled drinks
4. Energy Drinks at Extra-Strong na Kape
Hindi lahat ng puso ng senior kayang sumabay sa sobrang caffeine.
Posibleng mangyari:
- palpitasyon
- panginginig
- biglang taas ng presyon
- irregular na tibok ng puso—lalo na kung may existing heart condition o maintenance
Kung sanay dati sa tatlong tasa, pero ngayon ay 60+ na ang edad at may iniinom nang gamot:
- Subukan ang 1–2 tasa lang sa maghapon, at mas maaga sa umaga
- Iwasan ang energy drinks na halo-halong stimulant
- Kapag mabilis ang tibok, sumisikip ang dibdib, o parang hindi mapakali—hindi iyon “lakas,” senyales iyon na sobra na.
5. Alak, Lalo na ang Biglang “Tagayan”
Ang biglang inom sa handaan ay puwedeng mag-trigger ng:
- pagsirit ng presyon
- irreguladong tibok ng puso
- at biglaang gout flare (lalo na mula sa beer at hard drinks)
Sa may sakit sa puso, atay, o umiinom ng gamot na ipinagbabawal sabayan ng alak, puwedeng maging delikado kahit “paminsan-minsan lang.”
Kung hindi maiwasan:
- Kumain muna (huwag uminom nang walang laman ang tiyan)
- Uminom ng tubig sa pagitan ng tagay
- Magtakda ng malinaw na limitasyon
- Kung delikado sa kalagayan at gamot mo, mas ligtas talaga ang hindi pag-inom
6. Lamang-Loob at De-latang Pusit/Sardinas
Para sa may gout, ang mataas sa purine gaya ng:
- atay
- balunbalunan
- bituka
- ilang isdang de-lata
ay puwedeng magdulot ng nakakainis at masakit na gout attack sa paa o tuhod.
Kapag nasobrahan:
- namamaga at masakit ang kasu-kasuan
- hirap gumalaw
- bababa ang aktibidad
- tataas ang timbang, asukal, at presyon sa paglipas ng panahon
Mas maayos na opsyon:
- Kung kakain, napakaliit at paminsan-minsan lang
- Mas piliin ang sariwang isda na nilaga o inihaw
- Sa de-lata, puwedeng: hugasan nang kaunti, dagdagan ng tunay na kamatis, sibuyas, at tubig
- Iwasan ang pag-ubos ng sobrang alat na sabaw
7. “Nakakabaitang Alat”: Bagoong, Patis, Tuyo, Daing, Sawsawan, Bouillon
Minsan wala namang instant noodles ang senior, pero:
- tuyo sa umaga
- bagoong sa tanghali
- patis sa sabaw sa gabi
Ang resulta: sobrang sodium pa rin.
Mga hakbang na puwedeng gawin:
- Sukatin ang patis/bagoong imbes na “tantya-tantya”
- Bawasan ang sawsawan; dagdagan ng calamansi, paminta, luya, herbs para may lasa kahit kaunting asin
- Sa may altapresyon o heart failure, ito ang unang binabawasan sa kusina
Hindi ito pagpapapangit ng buhay—pagpapahaba.
8. Pomelo/Grapefruit at Ibang Prutas/Juice na Nakikialam sa Gamot
Para sa may maintenance sa:
- altapresyon
- kolesterol
- puso
ang ilang prutas tulad ng pomelo/grapefruit ay puwedeng:
- magpataas ng lebel ng gamot sa dugo
- magbago ang epekto nito
Na maaaring magdulot ng:
- sobrang bagal ng pulso
- sobrang hilo
- kakaibang side effects
Hindi ibig sabihing lason.
Ibig sabihin, sensitibo sa kombinasyon ng gamot.
Kung umiinom ng maintenance:
- Maging prangka sa doktor: “Dok, pwede po ba sa gamot ko ang pomelo/grapefruit?”
- Kapag hindi sigurado, piliin muna ang prutas na hindi nakikialam sa gamot mo
- Huwag isabay sa oras ng pag-inom ng maintenance kung may babala
9. Itim na Licorice at Herbal Candy/Tsaa na may Glycyrrhizin
Mukhang inosente—kendi at tsaa lang naman. Pero ang glycyrrhizin ay puwedeng:
- magpataas ng presyon
- magpababa ng potassium
- magdulot ng paninikip ng dibdib o palpitasyon
Lalo na kung may iniinom ka nang pampababa ng presyon.
Mas safe na choices:
- Kung gusto ang lasa, hanapin ang deglycyrrhizinated na licorice (walang glycyrrhizin)
- Huwag araw-arawin
- Mas piliin ang simpleng luya o salabat na hindi sobrang tamis
10. Sobrang Potassium sa Maling Sitwasyon: Buko Juice, Maraming Saging, at “Low-Sodium” na Asin
Para sa karamihan, okay ang buko juice at saging paminsan-minsan.
Pero sa may:
- chronic kidney disease
- gamot na nagpapataas ng potassium (hal. ilang gamot sa puso at BP)
puwedeng sumobra ang potassium at magdulot ng:
- panghihina ng kalamnan
- palpitasyon
- irreguladong tibok ng puso
Mga hakbang:
- Alamin sa doktor kung may limit sa buko, saging, at salt substitutes
- Tandaan: ang ilang “low-sodium salt” ay pinalitan lang ng potassium chloride—delikado sa may sakit sa bato
- Tubig pa rin ang pinakamagandang inumin araw-araw
Isang Desisyon Bawat Araw, Malaking Bawas sa Panganib
Kung may natutunan ka, piliin ang isang bagay na babaguhin mo bukas:
- Bawasan ang sawsawan
- Itapon ang kalahati ng seasoning pack
- Palitan ang softdrinks ng tubig
- Tanungin ang doktor tungkol sa prutas na tugma sa maintenance mo
- Limitahan ang alak, kape, at processed meats
Hindi sapat ang “basta iwas taba.”
Dapat tugma sa edad, kondisyon, gamot, at galaw mo sa araw-araw.
Kapag:
- bumaba ang alat sa plato → humina ang biglang pagsirit ng presyon
- nabawasan ang matatamis na inumin → humupa ang sugar rollercoaster
- naangkop ang prutas at sawsawan sa maintenance → iwas sa side effects na parang “biglang atake”
Hindi ito himala.
Ito ay maliit na ayos sa kusina na may malaking balik sa puso, utak, at kasu-kasuan.
Isipin mo ang isang mahal sa buhay na:
- palaging “biglang nahihilo” pagkatapos kumain
- sumisikip ang dibdib kapag sabaw na maalat ang ulam
- paulit-ulit ang gout flare kaya hindi na makalakad nang maayos
Ang simpleng pagbabahagi ng ganitong impormasyon ay hindi lang click—gawa ito ng malasakit.
Baka dahil sa iyo, may isang lolo o lola ang makakaiwas sa ER, mahihimatay, o biglaang atake na puwede sanang naiwasan.
Sa dulo, tandaan:
Maraming “biglaang atake” ang puwedeng pigilan—sa kusina pa lang.
