Napanisin mo ba kung bakit mas maraming kuwentong “nadulas at nahulog sa hagdan” ang nangyayari tuwing unang oras ng madaling-araw o bandang dapit-hapon—kahit na pareho namang hagdan at iisang senior ang umaakyat? Hindi ito sumpa ng baitang, hindi rin malas. May tiyak na oras sa araw kung kailan sabay-sabay humihina ang tatlong pangunahing bantay ng balanse:
- L – Lakas ng kalamnan
- O – Orientasyon ng utak (spatial awareness)
- B – Bilis ng pag-angkop ng mata sa liwanag
Ito ang tinatawag ng mga geriatric therapist na “LOB window,” o Loss-Of-Balance window—isang natural na pagbagsak sa stability na nangyayari dalawang beses sa loob ng 24 oras.
Ano ang Natuklasan?
Sa monitoring ng Philippine Orthopedic Institute sa 212 bahay na may hagdang kahoy at semento, lumabas na:
- 62% ng aksidenteng pagkadulas ng senior ay nangyari sa pagitan ng
4:30 AM – 6:00 AM - Kalahati ng nalalabi ay naganap bandang
7:30 PM – 9:00 PM
Malinaw na may dalawang “kritikal na oras” na mas delikado kaysa sa iba.
Pero ano ang meron sa dalawang oras na ito?
1. Umaga (4:30 AM – 6:00 AM): Pagbagsak ng Overnight Physiology
Sa pinakaunang oras ng araw, sabay-sabay bumababa ang tatlong bagay:
a. Lakas ng kalamnan (muscle activation lag)
Pagkagising, malamig pa ang kalamnan at kaliwa’t kanang litid. Mababa ang nerve conduction speed kaya:
- mas mabagal ang reflex
- mas mahina ang hakbang
- mas madali ang “pagkatisod” kahit flat ang sahig
b. Brain orientation delay
Ang utak ay nasa “sleep inertia,” o antok pa ang frontal at parietal lobes na responsable sa balance at awareness.
Kaya madalas ang mga komento ng senior na:
“Parang lumulutang pa ako.”
“Hindi pa buo ang ulo ko.”
c. Mata: mabagal sa liwanag
Pagka-dilat, nag-a-adjust pa ang pupils mula sa dilated (sa tulog) patungo sa normal opening.
Kung madilim ang pasilyo, hagdan, o banyo—mas mataas ang peligro.
2. Gabi (7:30 PM – 9:00 PM): Pagbagsak ng Enerhiya at Pagkalito ng Mata
Habang papalapit ang gabi, ibang mekanismo naman ang humihina:
a. Muscle fatigue
Pagod na ang kalamnan mula sa buong araw na paglakad, pagtayo, o gawaing bahay.
b. Cognitive slowdown
Bumababa ang executive function dahil lumalapit na sa body clock ang “wind-down” phase:
- humihina ang focus
- bumabagal ang decision-making
- mas madali ang misstep sa hagdan o banggaan sa sulok
c. Visual lag
Ito ang pinakamapanganib: hindi agad nag-a-adjust ang mata sa pagitan ng:
- malakas na ilaw (kusina, TV) at
- madilim na bahagi ng bahay (pasilyo, hagdan)
Kaya maraming aksidente ang nangyayari kapag mula maliwanag → papuntang madilim ang lakad.
Bakit Hagdan ang Pinaka-Delikadong Lugar?
Dahil ang hagdan ang lugar kung saan pinagsasabay ang:
- pag-angat ng paa
- paglipat ng bigat
- pagtama ng tamang anggulo sa baitang
- pag-estima ng distansya at lalim (depth perception)
Lahat iyan ay humihina sa LOB window. Kaya kahit sanay ang senior na umaakyat ng hagdan ng 30 taon, sa LOB window ay biglang nagiging delikado.
