Makulimlim ang hapon sa makipot na kalye sa pagitan ng mga gusaling lumang-luma, sarado ang mga roll-up na pinto ng tindahan at nakasabit ang amoy ng alikabok sa hangin. Nakaupo sa gilid ng bangketa ang matandang si Mang Tacio, suot ang kupas na jacket na kulay kahel at itim na pantalon na kumikiskis sa semento. Sa paanan niya, isang puting supot na tela ang maingat na nakatali—parang maliit na unan ng mga alaala. Dumaraan ang iilan, mabilis ang hakbang, iniiwas ang tingin. Isang lalaking naka-asul na polo ang naglakad papalayo, straight ang likod na para bang ayaw lumingon. Siya si Adrian—ang anak na may kotse, may opisina, at may hinahabol na oras na tila wala nang puwang para sa amoy-bangketa na nakadikit sa kanyang pagkabata.
“Diyan ka muna, Tay,” mahinang sabi ni Adrian kanina, pero matalim ang hiwa sa tono. “May miting lang ako sa tabi. Sundo kita mamaya.” Hindi na nagtanong si Mang Tacio. Kahit ang pag-angat ng mata niya ay mabigat na. Tumango lang siya, marahang ipinatong ang dalawang palad sa supot na tela, at tumingin sa malayong dulo ng kalye na parang doon din naglaho ang mga taon.
Lumipas ang mga minuto na parang buhangin na tumatakas sa saradong kamao. May babaeng naka-pulang blusa ang dumaan, sumulyap at apat na hakbang ang nagduda bago magtanong. “Tatay, okay lang po kayo?” Umiling si Mang Tacio, bahagyang ngumiti. “Ayos lang, iha. Naghihintay lang.” Isang binatang naka-berdeng polo ang sumunod, tumigil at iniabot ang boteng tubig. “Mainit po,” sabi niya. “Salamat,” tugon ni Mang Tacio, at ang “salamat” ay parang basag na batingaw sa loob ng dibdib.
Alas-kuwatro na nang umihip ang hangin at pinaiyuko ang lumang tarp sa kotambas na gusali. Tiningnan ni Mang Tacio ang dulo ng kalye—wala pa rin ang anak. Binuksan niya ang supot, kinuha ang maliit na kuwaderno, at sumulat sa nanginginig na kamay. Bawat salita’y binabasa ng lalamunan bago sumuot sa pahina, parang sinusukat kung sapat pa ba ang lakas para sa huling pakiusap.
Nang gabing iyon, sa isang boardroom na malamig at maliwanag, tumatakbo ang presentasyon ni Adrian sa harap ng mga taong naka-kurbata. Pumipintig ang cellphone niya sa bulsa: tatlong tawag mula sa hindi kilalang numero, isang text mula sa “Aleng Nena—Kanto Sari-Sari.” “Anak, nandito sa bangketa ang tatay mo maghapon na. Mahina na siya.” Sumikip ang dibdib ni Adrian, pero mas malakas pa rin ang boses ng kasama: “Adrian, numbers. Focus.” Pinatay niya ang ilaw ng screen, itinuwid ang kuwelyo, at nagpatuloy. Sa labas, dumidilim ang kalye.
Pagbalik niya bandang alas-siyete, halos wala nang tao. Tahimik ang hanay ng saradong tindahan, kumikislot sa poste ang dilaw na liwanag. Naroon pa rin si Mang Tacio, nakayuko, parang nilulon ng gabi. Humakbang si Adrian, mabigat ang takong sa semento. “Tay…” Kataga pa lang iyon, pero biglang sumikip ang lalamunan. Tumingala ang matanda, at sa mata niya ay hindi paninisi ang bumati, kundi pagod.
“Anak,” mahina pero malinaw. “Buti naman.” Umupo si Adrian sa tabi niya, unang beses sa tagal ng panahon na pumagitna siya sa dumi, amoy-kalye, at buhay na dati’y iniiwasan niyang alalahanin. “Bakit dito, Tay? Pwede naman sa loob ng kotse o sa kapehan.” Umiling si Mang Tacio. “Gusto kong dito.”
“Bakit?” tanong ni Adrian, sumisipi ang inis na takip sa guilt.
“Dito kita unang isinakay sa balikat ko,” wika ni Mang Tacio, bahagyang tumawa na parang inuungot ang alikabok ng alaala. “Dito tayo bumili ng kendi kapag may sukli. Dito mo rin ako iniwan nung unang pagkakataon—kala mo hindi ko natandaan—nung may entrance exam ka at nahihiya ka sa tsinelas ko. Naisip ko, kung dito ka nagsimulang lumayo, baka dito ka rin matutong lumapit.”
Hindi nakakilos si Adrian. Sinukbit ng hangin ang bawat kataga at pinalo sa batok. Lumingon siya sa paligid: mga basurang papel sa kanal, guhit ng dumi sa pader, at iilang taong napapadaan, nagpapalit ng bilis at tingin. “Tay, hindi naman sa—”
“Hindi kita sinisisi,” putol ng matanda, mapagparaya ang tinig pero matatag. “Anak, may hihingin ako. Huling hiling.” Binuksan niya ang supot, inilabas ang kuwaderno at isang sobre. “Basahin mo.”
Pinunit ni Adrian ang sobre. Nakasulat sa sulat-kamay ni Mang Tacio: “Anak, kung mababasa mo ito, ibig sabihin hindi ko na kayang magsalita nang mahaba. Huwag mo akong ibalik sa malaking bahay. Huwag mo akong ikulong sa malambot na kama na hindi ko kilala. Hiling ko: Umupo ka sa tabi ko dito—isang oras lang ngayong gabi. Huwag mong itago ang pangalan mo. Sa bawat dadaan, humingi tayo ng tawad kung may nasaktan tayo sa paglalakad nating nakatungo sa sariling ambisyon. Tapos bukas ng hapon, bumalik tayo at magpakain tayo ng sopas sa kahit sinong madadaan. Gamitin mo ‘yung laman ng kabilang sobre—lahat ng ipon ko sa welding, padyak, at paunti-unting barya ni nanay mo noon. At kung kaya mo pa, gawin mo ‘tong lingguhan. Dito mismo.”
Nanlaki ang mata ni Adrian. Sa kabilang sobre, may passbook na lumang-luma, may pirma ni Mang Tacio at ng yumaong ina. Hindi milyon, pero sapat para simula. May isa pang papel: deed of donation para sa isang maliit na lote sa probinsiya. “Tay, bakit sa akin mo ibibigay ‘to? E ilang taon din kitang hindi sinundo sa mga check-up.”
“Dahil anak kita,” simple at buo ang sagot. “At dahil pagod na ako sa paghawak. Gusto kong ipasa ang bigat sa kamay na natutong magbitiw—para matutunan naman nitong humawak.”
Umalingawngaw ang busina ng tricycle sa dulo. Dumaan ang lalaking naka-berde at muling sumulyap, tila nagtataka sa dalawang nakaupong mag-ama sa bangketa. Huminga nang malalim si Adrian, ibinaba ang papel, at hinawakan ang kamay ng ama. “Sige, Tay. Uupo ako. Dito.”
Noong unang limang minuto, walang imik ang dalawa. Pinapakinggan nila ang mga yabag, ang dulo ng hiya, ang simoy ng gabing may amoy-ulan. Pumasok sa eksena ang babaeng naka-pulang blusa, may dalang tinapay. “Tay, kumain po muna kayo.” Ngumiti si Mang Tacio, ngunit itinulak kay Adrian. “Para sa anak ko,” biro niya, at napatawa silang dalawa—maliit, nanginginig, pero totoo.
Sa kalagitnaan ng oras, may dalawang batang nag-aagawan sa lata. “Huwag kayo diyan,” sigaw ng nanay mula sa kanto. “Madudumihan kayo.” Tinawag sila ni Adrian. “Mga bunso, gusto n’yo ng tinapay?” Napakunot ang noo ng nanay, dahan-dahang lumapit, at para silang lahat tinahi ng isang simpleng piraso ng tinapay na pinaghati-hati.
Pagkatapos ng isang oras, tumayo si Mang Tacio, alalay ni Adrian. “Salamat, anak,” bulong niya. “Bukod pa ro’n, may isa pa akong hiling.” “Ano pa, Tay?” “Sa tuwing uupo ka rito, isuot mo ang asul mong polo, ‘yung suot mo kanina habang papalayo. Para maalala mo kung sino ang kailangang balikan.”
Kinabukasan, alas-tres pa lang, bumalik si Adrian, may dalang malaking kalderong sopas, plastic cups, at tinapay. Nandoon si Mang Tacio, mas maaliwalas ang mukha, at naroon din ang ilan sa kahapon—ang babaeng naka-pula, ang binatang naka-berde, pati ang batang magkaagaw sa lata. “Libre po,” sigaw ni Adrian na hindi sanay sa sigaw, “sopas para sa lahat.” May mga tumingin, may umiling, pero dumami ang pumila. Sa gilid, naglagay si Adrian ng karatula: “Mesa sa Bangketa—Sabay-sabay Tayo.”
Ilang linggo ang lumipas at lumago ang ritwal. Tuwing Biyernes, asul ang polo ni Adrian, kahel ang jacket ni Mang Tacio. Nag-abot ng kusang loob ang tindera, ang guwardiya, ang delivery rider. May nagdala ng tubig, may nag-ambag ng gulay. At sa bawat pag-upo ni Adrian sa bangketa, unti-unting gumaan ang loob niyang dati’y puno ng inspeksiyon at target. Dito niya nakitang hindi nakakahawa ang dumi—hangga’t may kamay na handang humawak.
Isang Biyernes ng hapon, mas malamlam kaysa dati ang ngiti ni Mang Tacio. “Anak,” tawag niya habang inaamoy ang sopas, “mauna na akong papahinga pagkatapos nito. Malayo na ang nilakad ng mga paa ko.” Kumirot ang dibdib ni Adrian. “Tay, may doktor—” “Hindi ko pinipigilan,” sagot ng matanda. “Masaya ako. Natupad ang hiling ko: nakaupo ka sa tabi ko, hindi na nahihiya, at may mga taong kasalo sa mesa mo.” Tumahimik siya sandali, tumitig sa mukha ng anak. “Huwag mong kalimutan, anak, hindi kahihiyan ang kalye. Ito ang kwaderno ng lungsod; tayo ang nagsusulat.”
Kinabukasan, maagang nagising si Adrian sa tunog ng telepono. Tawag mula sa Aleng Nena. Umabot na sa pahina ng libro ang lakad ni Mang Tacio—payapa, mahimbing. Sa burol, nakasuot si Adrian ng asul, pero nakatali sa kamay ang piraso ng kahel na tela mula sa jacket ng ama. Sa tabi ng kabaong, inilagay niya ang puting supot—ngayon ay may bagong laman: larawan nila sa bangketa, resibo ng unang bangketing sopas, at kuwaderno na hindi na blangkong pahina.
Pagbalik niya sa kalye, tila mas maliwanag ang dilaw ng poste. Hindi na dumaan si Adrian sa bangketa gaya ng dati—tumigil na siya. Inilatag ang mesa, sinindihan ang kalan, at sinalubong ang unang pumarada. Lumapit ang batang magkaagaw sa lata, ngayon ay may hawak na maliit na sandok. “Kuya Adrian, ako na po maglalagay.” Tumawa siya, at sa pagtawa niyang iyon, narinig niya ang boses ni Mang Tacio sa hangin: “Anak.”
Pinabayaan man ng mayaman na anak ang kanyang ama sa kalye, ang huling naging hiling ng ama ang nagbalik ng anak sa tamang daan. At mula noon, tuwing Biyernes, sa mismong bangkete kung saan siya minsang tumalikod, si Adrian ang nakaupo—hindi bilang negosyanteng nagmamadali, kundi anak na natutong magpabagal, magpatawad, at magpakain; naging tahanan ang kalye, at naging hapag ang bangketa.
