Nakatitig lang si Mario sa mga anak niyang galit na galit, habang sabay-sabay siyang tinuturo at sinisigawang “Holdaper Ka!” Galing siya sa maghapong pagbubuhat sa pier, pawisan, marumi, at pagod. Hindi niya inasahan na sa mismong bahay niya, mga anak pa niya ang unang huhusga sa kanya. Hindi nila alam… may rekord sa presinto na matagal nang nakatago—at hindi pangalan ni Mario ang nandoon.
Ang Ama Na Umuwing Pagod
Si Mario ay simpleng ama na kargador sa palengke at minsan sa pier. Araw-araw, maaga siyang umaalis at gabi na nakakauwi, dala ang baon na pagod at konting kita para sa pamilya.
Dati, malapit sa kanya ang mga anak niyang sina Jomar at Liza. Pero nang magbinata at magdalaga ang mga ito, unti-unting nagbago ang ihip ng hangin. Naging mas mapaghangad sila, nahilig sa barkada, gadgets, at luho.
“Pa, Kailan Ba Tayo Magkakaroon Ng Maayos Na Bahay? Yung Hindi Amoy-Pawis?” minsang banat ni Jomar. “Kakahiya Sa Mga Kaibigan Ko.”
Napapailing na lang si Mario. “Anak, Ginagawa Ko Na Ang Lahat. Hindi Madaling Kumita.”
Si Liza naman, madalas umuuwi nang gabi, nakaayos, naka-makeup. Sa tuwing papagalitan ni Mario, sagot lang nito, “Huwag Ninyo Akong Pakialaman, Hindi Naman Kayo Ang Gumagastos Sa Akin.”
Hindi alam ni Mario, may matagal nang lihim na pinapasan ang bahay na iyon—at siya ang gagawing panakip-butas.
Isang Pitaka, Isang Bintang
Isang gabi, nagkagulo sa kanto nila. May na-holdap na matandang lalaki sa tindahan ng loading station. Pinagkaguluhan ito ng mga kapitbahay at tanod. Kinabukasan, may kumalat na balitang “Kilala Raw Ang Suspek, Mukhang Taga-Doong Lugar Lang.”
Nang gabing iyon, umuwi si Mario nang mas pagod kaysa dati. May dumikit na alikabok at grasa sa damit niya dahil may nasirang trak sa pier na tinulungan niyang ayusin. Pagkapasok niya, agad siyang sinalubong ng malamig na tingin ni Jomar.
“Pa, Saan Ka Na Naman Nanggaling?” matulis na tanong nito.
“Sa Trabaho Anak. Bakit?” sagot ni Mario, naguguluhan.
Sumabat si Liza, may hawak na lumang pitaka. “Bakit May Ganitong Pitaka Sa Bag Mo? Kamukha Nito Yung Sinasabi Sa Barangay Na Pag-Ari Nung Matandang Hinoldap!”
Napatitig si Mario sa pitaka. “Ha? Hindi Sakin ‘Yan. Baka Naihalo Lang Sa Bag Ko Sa Pier. Kaninang Hapon, Nagkagulo Doon, May Naiwang Mga Bag Sa Gilid.”
Pero hindi na nakinig ang mga anak. “Ayaw Mo Pang Umamin, Pa!” sigaw ni Jomar. “Kaya Pala Laging Wala Kang Makitang Permanenteng Trabaho, Kriminal Ka Pala!”
Nagulat si Mario sa bigat ng mga salitang iyon. “Anak, Kahit Kailan Hindi Ako Magnanakaw,” nanginginig niyang sagot. “Kung Gusto Ninyong Magpaliwanag Ako, Tara Sa Barangay. Huwag Niyo Akong Hatulan Dito Sa Harap Ng Pamilya.”
Pero sa halip na makinig, mas lalo lang siyang pinahiya. “Sige, Pa,” sabi ni Liza. “Punta Tayo Sa Barangay. Doon Ka Magpaliwanag. Doon Na Rin Malalaman Kung Totoo Ang Sinasabi Mo.”
Sa Presinto Lumabas Ang Katotohanan
Dinala si Mario ng mga anak sa barangay, hawak ni Jomar ang pitaka na para bang ebidensya laban sa ama nila. Nandoon ang biktimang matandang lalaki, kasama ang ilang tanod.
“Kapitan, Ito Po,” simula ni Jomar. “Tatanggapin Namin Kahit Anong Parusa, Basta Lumabas Lang Ang Totoo. Tatay Ko Po Ang May Gawa Niyan.”
Parang pinagsakluban ng langit at lupa si Mario sa narinig. Pero bago pa man magsalita ang kapitan, may dumating na dalawang pulis mula sa presinto, dala ang folder na puno ng papeles at larawan.
“Kapitan, May Update Kami Sa Kaso,” sabi ng isa. “Sa CCTV Sa Tapat Ng Tindahan, Kita Ang Mukha Ng Mga Suspek. Dalawang Kabataan—Lalaki At Babae—Na Naka-Face Mask Pero Kita Pa Rin Ang Anyo.”
Ipinakita ng pulis ang mga printed na kuha ng CCTV. Nanlamig ang mga tanod. Mas lalong nanlamig si Mario.
Dahan-dahang ibinaling ng lahat ang tingin kina Jomar at Liza. Kahit may face mask sa larawan, halata ang pangangatawan, tindig, at suot. Si Jomar, pamilyar na pamilyar ang jacket. Si Liza, kilalang-kilala ang bag na nakasukbit.
“Sandali Lang Ho,” nanginginig na boses ni Kapitan. “Mga Anak Ninyo ‘To, Mario, ‘Di Ba?”
Lalong natigilan ang mga tao nang makita sa susunod na larawan ang hawak ng lalaking suspek—ang pitakang ipinaratang nila kay Mario. Ang parehong pitakang hawak ngayon ni Jomar.
Mga Anak Na Nahubaran Ng Lihim
“Hindi Totoo ‘Yan!” sigaw ni Liza, nanlalaki ang mata. “Edited ‘Yan!”
Pero muli siyang sinagot ng pulis. “Hindi Iyan Edited. Direktang Galing Sa CCTV, Na-Verify Na Ng IT. At Ito Pa—May Witness Na Nakakita Sa Inyong Dalawa Na Patakas Pagkatapos Ng Insidente.”
Umiyak ang matandang biktima. “Bakit Naman Inyo Ako Ginawa Niyon? Sapat Na Nga Lang Yung Pensyon Ko, Inubos Niyo Pa.”
Hindi na nakaimik si Jomar. Unti-unti siyang napaupo, hawak pa rin ang pitaka. “Wala Lang Ho Kaming Pera, Gusto Lang Naming Matikman Yung May Extra,” bulong niya.
Tumingin siya kay Mario, nagmamakaawa. “Pa, Sorry. Natakot Kami. Akala Namin Kapag Ikaw Ang Pinagbintangan, Mas Madaling Maniniwala Ang Tao.”
Mas lalong sumakit ang dibdib ni Mario sa narinig. Ibig sabihin, handa silang ipahamak ang sarili nilang ama para lang matakasan ang kasalanan.
“Anak,” mahinang wika ni Mario, nanginginig ang boses. “Kahit Pinakamahirap Na Panahon, Kahit Walang Ulam Sa Lamesa, Hindi Ko Kayo Tinuruan Magnakaw. Bakit Ninyo Ako Ginawang Halang Ang Kaluluwa Para Lang Iligtas Ang Sarili Nyo?”
Tumulo ang luha ni Liza, nanginginig sa takot. Pero kumilos ang pulis. “Pasensya Na Ho, Mario,” sabi nito. “Pero Kailangan Naming Gawin Ang Tama. Kayo Na Ang Mismong Nagdala Ng Ebidensya. Ang May Kaso Dito, Hindi Kayo—Kundi Ang Mga Anak Ninyo.”
Dahan-dahang nilapitan ng pulis sina Jomar at Liza, at sa harap ng kapitan, biktima, at amang minsan nilang minahal, ikinabit ang posas sa kanilang mga kamay.
Mga Aral Na Dapat Ibahagi Sa Pamilya
Umuwi si Mario nang gabing iyon na mag-isa, mabigat ang mga hakbang. Mas masakit pa sa anumang hirap sa trabaho ang katotohanang kayang ipagpalit siya ng mga anak niya para lang mailigtas ang sarili. Pero sa kabila ng sakit, pinili niyang makipagtulungan sa batas at hindi na ikubli ang kasalanan ng mga ito. Alam niyang minsan, ang tunay na pagmamahal sa anak ay hindi ang pagtatakip, kundi ang pagpayag na harapin nila ang bunga ng maling ginawa.
Sa mga magulang, paalala ng kuwentong ito na mahalaga ang halimbawa at gabay, pero may panahon ding pipili ang anak ng sarili nilang landas—at dapat ay maging matatag tayo sa paninindigan sa tama, kahit pa sila ang masasaktan sa una. Sa mga anak naman, ito ay babala na walang idinadalang magandang bunga ang kasinungalingan. Ang pera, nawawala. Pero ang tiwala ng magulang, kapag tuluyang nasira, matagal bago muling mabuo.
At bilang magkakapamilya, sana ay huwag nating hayaan na ang kahirapan o tukso ang magtulak sa ating magturoan at magsiraan. Kung may problema, mas mabuting magtulungan kaysa maghanap ng taong maipapako sa krus. Ang ama, ina, at mga anak ay dapat kumakampi sa katotohanan, hindi sa kasinungalingan.
Kung may kilala kang pamilya na dumaraan sa tampuhan, kawalan ng tiwala, o mali-maling bintang, ibahagi mo sa kanila ang kuwentong ito. Baka ito ang maging paalala na sa dulo, ang pinakamahalagang yaman sa bahay ay hindi pera, kundi tiwala, respeto, at pagmamahal sa isa’t isa.
