Sa maluwang na sala ng mansyon, kumikintab ang marmol na sahig at mabango ang pinaghalong amoy ng kahoy at mamahaling kandila. Sa gitna ng mesa na may ukit na ginto, nakalatag ang chessboard—lumang kahoy na hand-carved, halatang minana pa sa lolo ng may-ari. Sa isang gilid, nakaupo ang bilyonaryong si Richard Madrigal, naka-pulang polo at may suot na relo na kasing presyo ng isang kotse. Sa kabila, nakadungaw ang batang naka-dilaw na t-shirt at maong shorts: si Lio, walong taong gulang, anak ng kasambahay. Nakatayo sa likod ng bata ang ina nitong si Aling Minda, naka-green na uniform, nag-aalalang nanginginig ang mga daliri habang pinipisil ang laylayan ng apron.
“Game tayo, champ?” biro ni Richard, nakataas ang kilay, parang naglalakad sa liwanag ng sariling kayabangan. “Pero mabilis lang, ha? May meeting pa ako sa board mamaya. Tatlong minuto—blitz game. Tignan natin kung gaano ka kabilis mag-isip.”
Nagkibit-balikat ang bata, sabay ngiti ng payapa. “Sige po, sir.” Umupo siya nang tuwid, pinisil ang knight na parang kaklase niya sa larong patintero. Tahimik ang buong sala—maliban sa tik-tak ng chess clock na parang pulso ng kwentong malapit nang maiba ang daloy.
“Sir, baka puwedeng huwag na lang,” pabulong na pakiusap ni Aling Minda. “Hindi po sanay si Lio sa ganyang orasan. Baka mapahiya.”
Umiling si Richard, nakangiting may yabang. “Minda, walang nakakahiya sa laro. Tuturuan ko lang ang anak mo kung paano matalo—este—paano matuto.” Nagpadyak pa ng paa, nag-crack ng knuckles, at itinulak ang central pawn. “E4.”
Saglit lang at gumalaw din ang bata. “C5.” Mabilis, walang alinlangan.
Napatigil si Richard. “Sicilian, ha?” Tumawa. “Well, look at that.” Sumagot siya ng kabisadong linya. “Nc6.”
“Bb5,” kontra ni Lio, tahimik pa rin ang boses, parang kumakanta sa loob. Nagpalit-palit ang mga piyesa—salag, atake, salag, atake. Mula sa hagdanan, may dalawang kapatid ni Richard na sandaling sumilip. “Sino ‘yang kalaban mo?” tanong ng isa. “Anak ng kasambahay,” sagot ni Richard, pa-cool. “I’ll be done in five.”
Pero pagdating sa ikasampung tira, hindi pa rin “done.” Sa halip, nalusutan ang kingside ng bilyonaryo. Napapikit si Richard, huminga nang malalim, at tumitig sa chessboard na para bang sabay-sabay na nagbago ang tuntunin ng mundo. “Wait,” aniya, “paano napunta diyan ‘yung knight?”
“Fork po,” sagot ng bata, sabay pindot sa orasan. “Check.”
Nalaglag ang panga ni Richard. Pinagpawisan ang noo. Si Aling Minda, napalunok, parang gustong mag-sorry sa buong sambayanan sa kapilyuhan ng anak. “Lio, baka puwede mong pabayaan si sir,” bulong niya, halos hikbi. “Baka may bisita pa ‘yan.”
Umiling ang bata, hindi dahil sa pagmamataas, kundi dahil sa disiplina. “Ma, laro po ‘to. Di po ako gagawa ng masama.” At gumuhit ang isang payak na ngiti—iyong ngiti ng batang hindi pa nakakadiskubre sa salitang “politika” pero alam na kung ano ang “tama.”
Yumuko si Richard, sabay halos idikit ang mukha sa board. “Interesting,” sabi niya, ngayong seryoso na talaga. Tinakpan niya ang bibig at humabol ng linya, pero bawat tira niya ay tinutugunan ng bata na parang may kausap na himig sa ulo. Naubos ang oras ni Richard sa pag-iisip; kay Lio, limang segundo lang kada tira—parang naglalakad sa hardin na kabisado ang lupa.
“Time,” pabulong na sabi ng orasan.
“Checkmate na rin po,” dagdag ni Lio, dahan-dahang inilapag ang bishop na parang bulong ng hangin. Nakatitig siya kay Richard—hindi hamon ang tingin, kundi tanong: Okay lang po ba kayo? Napahawak sa sentido ang bilyonaryo, at sabay napatawa, hindi mapaniwala. “Grabe, kid,” sambit niya, “saan mo natutunan ‘yan?”
Tinuro ng bata ang maliit na heavy metal chess set na kupas sa gilid ng shelf. “Sa lumang chess set po ni Lolo. Tapos ‘yung kapitbahay namin sa labas… may internet sa tindahan. Pinapanuod ko po ‘yung mga laro nina Carlsen, Nepo, at Wesley So. Minsan po, sinasabayan ko ng orasan.” Napayuko si Aling Minda sa hiya. “Pasensya na po, sir. ‘Pag wala akong trabaho, pinapayagan ko siyang maglaro sa sari-sari store… kahit dagdag piso sa utang.”
Si Richard, biglang nawala ang kayabangan. Pumintig ang isang lumang alaala: batang siya na minahal ng ama sa parehong tabla, pinalapad ang mundo kada galaw ng pawn. “Isa pa,” sabi niya, halos pakiusap.
Nag-setup uli si Lio. “Sige po, sir. Pero mas masaya po ‘pag may palit—that is, magtuturo kayo pagkatapos.” Napanganga si Richard. “Aba, may kondisyon.” Tumango si Lio. “Para po patas.”
Nagsimula ang second game. Tumakbo ang orasan. Ngayon, hindi na biro ang mga mata ni Richard; parang CEO sa gitna ng krisis. Pero sa move twelve, may bato ng tactics na kumalabog: sacrifice sa queenside, na akala mo simpleng kamalian pero bumukas pala ang diagonal. “Hindi pwede ‘yan,” bulalas ni Richard—at doon niya napagtanto na pwede nga pala, at siya mismo ang nakakalimot sa batas ng posibilidad.
“Mate in five,” bulong ni Lio, parang nagbibilang lang ng hakbang sa luksong-tinik.
“Impossible,” sabad ni Richard, pero habang sinusundan ang sequence ng bata, naging “possible,” “probable,” at tuluyang “done.” Tinuklap ng batang henyo ang ilusyon ng talino ng mayayaman sa harap ng chessboard na walang kilalang titulo o apelyido. Napatayo si Richard, sabay pakpak sa palad—hindi pagkapeklat ng ego, kundi pagkamangha. “Kid, alam mo bang kung nasaan ka sa mapa ng galing? Nasa itaas ka.”
Hindi agad sumagot si Lio. Hinawakan niya ang rook na parang laruan pa rin. “Hindi ko po alam ‘yung mapa. Pero alam ko pong masaya ako ‘pag nagche-chess.”
Napatingin si Richard kay Aling Minda—doon niya nakita ang gutom sa mata: gutom sa oportunidad, gutom na tinahi ng pagmamahal sa anak. “Magkano ang sahod mo ngayon?” tanong niya, diretsong boses.
“Minimum po,” sagot ni Aling Minda, napakagat-labi. “Pero hindi po ako nanghihingi, sir. Magsusorry po ako kung parang minamalas ko kayo—”
“Itigil mo ‘yan,” putol ni Richard, pero malumanay. “Hindi ka nanghihingi. Ako ang nagkukulang kung hindi ko nakikita ‘yung anak mo.” Hinugot niya ang cellphone. “Paolo,” tawag niya sa business partner sa speaker, “hanapan mo ako ng chess coach bukas. FIDE master or grandmaster kung puwede. ‘Yung top-tier. And send me the program for the youth chess foundation.”
Sumagot si Paolo, nagtataka. “Boss, anong meron?”
“May nahanap akong pambato,” sagot ni Richard, nakangiti na parang tatay. “At kung kaya niya akong talunin nang dalawa sa blitz—dalawang beses!—hindi ko siya hahayaang mawala sa dilim.”
Nagulat si Aling Minda, halos manghina sa kaba at tuwa. “Sir, baka naman sobra naman ‘yan—”
“Walang sobra sa talento ng anak mo,” balik ni Richard. “Walang sobra sa batang may pangarap.”
Kinabukasan, dumating sa mansyon ang isang coach na dating top-board ng national team. Maputi ang buhok ngunit matalim ang mga mata, may dalang digital board at lumang pahiwatig ng karanasan. Umupo si Lio, kinabahan sandali, pero pagtakbo ng orasan, nawala ang kaba—naging musika ang bawat galaw. Pati ang coach, napanganga. “Saan ka nag-aaral?”
“Sa public po, sir.”
“May chess club?”
“Wala po.”
“Walang problema,” sagot ng coach, sabay tingin kay Richard. “Kung patuloy ‘to, sa loob ng anim na buwan, kaya na niyang sumali sa national under-10. Baka under-12, ‘di pa rin siya papahuli.”
Kumirot ang dibdib ni Minda, suminghot ng luha. “Salamat po.”
“Hindi pa ‘to ‘yung salamat,” sagot ni Richard. “Simula pa lang ‘to.”
Sumunod ang mga linggo. Bawat umaga, naglalakad si Aling Minda at si Lio papuntang mansyon—dahil ayaw pumayag ni Lio na ihatid ng driver; gusto niya maramdaman pa rin ang lupa, tandaan kung saan siya galing. Kapag tanghali, mag-aaral siya ng opening theory; kapag hapon, tactical puzzles; kapag gabi, endgame studies. Sa pagitan, naglalaro siya ng teks sa kanto, tumatakbo, gumagawa ng homework. At sa bawat linggo, dumadalaw si Richard sa public school ni Lio—hindi para magyabang, kundi para magtanong kung paano nila madadala ang chess sa lahat ng bata.
May araw na kumalat ang tsismis: “Sinasamba na ng bilyonaryo ang anak ng kasambahay!” Umiling si Richard, ngumiti. “Hindi ko sinasamba,” sagot niya sa mga kaibigan sa golf. “May minamabuti lang akong mas mahalaga kaysa eagle o birdie—ang kinabukasan.”
Dumating ang unang tournament. Malamig ang aircon sa gym, puro kabataan ang nag-uusap sa wikang hindi mo maririnig sa kalye: e4, d5, Nf3. Nasa gilid si Aling Minda, bitbit ang baon na pandesal at tubig. Nasa tabi si Richard, parang magulang na hindi mapakali, bitbit ang tahimik na panalangin.
Round one: panalo by checkmate sa move 18.
Round two: quality sacrifice, panalo sa endgame.
Round three: tabla laban sa seeded na bata, sabi ng coach: “That’s fine.”
Round four: tiebreak. Blitz. Lahat nakapalibot. Pumikit sandali si Lio, parang sinasalo ang hangin sa sala ng mansyon kung saan siya unang tumapak sa tabla. Nang tumunog ang orasan, tumakbo ang kamay niya na parang kabisado ang galaw ng mga bituin. Final combination: rook lift, bishop pin, forced mate in three. Tumunog ang palakpak. Lumapit ang coach, tumango. Lumapit si Richard, hindi mapigilan ang yakap—mahigpit na yakap na wala sa kontrata. Lumapit si Aling Minda, humagulgol na parang pinunit ang matagal na sinulid ng takot at pinalitan ng tela ng pag-asa.
“Anak,” bulong ni Minda, “ang galing mo.”
Umiling si Lio, nakangiti, humahabol ng hininga. “Hindi po ako magaling… araw-araw lang po ako nag-aaral.”
Tumawa si Richard, sabay nga: “At araw-araw kitang susuportahan.”
Mula noon, nag-iba ang plates sa mansyon. Sa tabi ng mga kristal, may naka-display na medalya at certificate. Sa kusina, habang nagkakape ang mga staff, minsan ay maririnig mo si Lio at si Richard na nagtatawanan sa maliit na mesa—nagpapalitan ng ideya, nagbibiruan, nag-aaral ng bagong opening. Si Richard, minsan, natatalo pa rin—at masaya siya ro’n. Dahil ngayon, alam na niya kung anong klase siyang milyonaryo: ‘yung natutong ibaba ang ulo sa isang tabla, para makita ang kinabukasan ng batang dati’y minamaliit.
At tuwing umuuwi sa maliit na bahay ang mag-ina, dala nila ang baon ni Richard: hindi mamahaling pagkain o bagong cellphone—kundi notebook na may nakasulat na mga kombinasyon, at pirma ng isang pangako: “Para sa junior master, para kay Lio. – R.M.”
Hindi na biro ang anak ng kasambahay sa chess. Siya ang batang henyo na, sa isang laro, nag-checkmate hindi lang sa hari sa tabla, kundi sa hari ng kayabangan. At ang bilyonaryo? Siya ang lalaking natutong magsabing “ang talino, walang uniform,” at ang pinakamagandang investment ay hindi nasa stock chart, kundi nasa batang matapang mangarap.
