Sa malamlam na ilaw ng pribadong silid sa ospital, humahalo ang amoy ng bagong laba at antiseptic sa malamig na hangin. Nakahandusay sa puting kumot ang isang munting sanggol na kakalabas lang sa mundong ito, nakadikit sa dibdib ng ina na nanginginig pa ang kamay. Napaluhod sa gilid ng kama ang isang lalaki sa asul na amerikana—mamahaling tela, mahigpit ang tahi—pero gulo ang mukha, parang kakatanggap lang ng hatol na hindi niya maintindihan. Sa pintuan, bahagyang nakasilip ang nurse, pigil ang hininga, parang ayaw gambalain ang oras na sinasalat ang puso ng lahat.
“Lucas,” mahina ngunit matatag ang boses ng babae, “pakisuyo… si baby.” Ni hindi niya binanggit ang pangalan ng lalaki nang may lambing. Parang trabaho. Parang pakiusap sa estranghero. Ngunit ang mga mata niya—pulang-pula sa pag-iyak—ay humihiling ng awa na higit sa pera.
Si Lucas Villareal—ang bilyonaryong pinasasayaw ang mga numero sa stock market at pinatatakbo ang mga planta na nag-aalpas ng yaman—ay nakatitig sa sanggol na parang bago pa lang siya nakakakita ng tao. Kahapon lamang, binilang niya ang oras hanggang sa tawag ng ahensya: “Sir, Manganganak na ang babaeng kinuha natin.” Sa kontrata, malinaw ang lahat: walang pagkilala, walang emosyon, walang pangalan ng ina sa birth certificate—kasunod ang deposito na kasing-bigat ng tatlong bahay na may malalaking gate.
Sa paningin ng marami, si Mia ang “babaeng pakawala”—dating waitress na napilitang sumama sa ahensyang kumukumbinsi ng “donasyon ng sinapupunan.” Sa totoo, hindi siya ang mga bansag na iyon; may nanay siyang maysakit sa bato, may adik na kapatid na pilit niyang binabangon, at may utang na kumakain ng dignidad. Ngunit ang mundo, kapag nanghingi ng paliwanag, mas madaling intindihin ang salita: “pakawala.”
“Hindi ito kasal, Mia,” paalala ni Lucas noong unang pagkikita nila sa opisina ng abogado. “Walang emosyon. Lahat legal.” Tumango lang siya noon, dahil takot siyang mabawi ang downpayment na ipambabayad niya sa dialysis ng kanyang ina.
Ngayon, ang legal ay walang naiintindihan sa harap ng iyak ng bagong silang. Dahan-dahang lumapit si Lucas, parang hinahatak ng isang lubid na hindi niya nakikita. “Bakit umiiyak nang ganyan?” Basag ang tinig niya. Ibinaba ng nurse ang ilaw, at pinagmasdan ang bata. “Normal, sir. Pero… may kailangan tayong pagdesisyunan.”
Bumaling ang nurse kay Mia, saka kay Lucas. “May butas po ang puso ni baby. VSD. Hindi ito katapusan, pero kakailanganin ng agarang operasyon. Kailangan ng pirma ng magulang.” Tinuro niya ang form. “Biological mother at father.”
Para bang binunot ang hininga ni Lucas. Sa kontrata, lahat puwedeng talikuran: pangalan, ugnayan, kahit pakiramdam. Pero hindi puwedeng talikuran ang form na kailangang lagdaan sa tabi ng incubator. Kung pipirma siya bilang ama, magiging bala ito ng mga pahayagan. Kung hihintayin niya ang abogado, maaaring matalo sila ng oras.
“Lucas,” bulong ni Mia, pipitlag-pitlag ang labi, “kung hindi mo ako pagbibigyan sa kahit ano pa… dito na lang. Gawin na natin.”
Binalikan siya ni Lucas ng titig na iniiwasan ang sariling konsensya. Malinaw pa sa alaala niya ang bigong pag-asa at paligid na binutas ng katahimikan noong namatay ang asawa niya sa unang panganganak—taon na ang nakalilipas, hindi pa rin niya malaos ang takot. Kaya siya tumalikod sa kasal. Kaya siya nagbayad. Wala nang sakit kapag lahat ay transaksyon.
Pero ngayong humihinga ang munting dibdib na ito, nasaan ang transaksyon?
“Pirmahan mo na, sir,” sabi ng nurse, may bahid ng pagmamakaawa. “Oras ang kalaban.”
Huminga nang malalim si Lucas, tumingin sa pader na walang larawan, at parang doon niya nakita ang sarili. Kinuha niya ang pen at lumagda: Lucas Andres Villareal—Father. Napatitig ang nurse, mabilis na tumakbo palabas, dala ang form na parang bandilang kargo ng pag-asa.
Umupo si Lucas sa gilid ng kama, hindi alam kung saan ipapahinga ang mga kamay. Sa unang pagkakataon, bumaba ang tinig niya sa lupa. “Mia… hindi ko alam.” Napangiti ang babae, mahina at mapait. “Kahit ako, sir, hindi ko alam. Sabi ko noon, sandali lang, pera lang. Pero nang gumalaw siya sa loob… para akong bumalik sa ayaw ko nang balikan.” Tumulo ang luha sa gilid ng pisngi niya. “May anak akong nawala dati sa tiyan. Akala ko noon, kapag tumanggap ako ng ganitong trabaho, mas matapang na ako. Pero hindi pala.”
Namilog ang mata ni Lucas. Hindi niya alam iyon. Walang nakalagay sa papel tungkol sa lumang sugat na iyon.
“Bakit hindi mo sinabi?” tanong niya.
“Kapag sinabi ko, baka akalain n’yo na ‘drama.’” Kumirot ang tawa ni Mia. “Madaming salita para sa mga tulad ko: pakawala, mapagsamantala, desperada. Pero sa tiyan, pare-pareho ang tibok.”
Humabol ang nurse, may kasunod na pediatric cardiologist. “Mr. Villareal, nakahanda na ang OR. Puwede nating simulan sa loob ng dalawang oras. Pero may kailangan lang akong linawin—hindi pa tapos ang DNA test. May posibilidad na hindi kayo ang biological father, dahil hindi po IVF ang ginamit—intrauterine insemination lang. Pero hindi iyon hadlang sa pagpirma n’yong legal ngayon. Ako na pong bahala sa papeles.”
Parang tinadtad ang loob ni Lucas sa huling pangungusap. Hindi siya naghanda sa posibleng “hindi ikaw.” Paano kung ang batang ito—na tapos na niyang tawaging “anak” sa form—ay hindi, sa dugo, kanya? Naramdaman niyang humigpit ang kamao niya at naglaban ang dalawang tinig sa ulo: Bumalik ka sa kontrata. at Huwag mong talikuran ang bata.
“Operahan natin,” matatag niyang sagot. “Kahit ano pa ‘yan, may buhay dito.”
Tumango ang doktor. “Salamat, sir.” Umalis sila, iniwan ang mag-ina at ang lalaking hanggang ngayon ay hindi pa rin makapaniwala sa bigat ng sariling pirma.
Lumipas ang isang oras na parang isang taon. Sumilip ang mga alaala: ang mga boardroom na walang luha, ang mga stock chart na walang iyak, ang mga cheque na walang pangalan kundi pirma. Ngayon, baligtad ang laman ng kanyang palad: wala ang pera, pero nandito ang pulso ng bata.
“Lucas,” bulong ni Mia, “may liham ako.” Hinugot niya ang lumang sobre mula sa kanyang bag—gusot, manipis. “Para sa magiging ama niya. Sinulat ko ‘to noong anim na buwan pa lang siya sa tiyan. Kung ayaw mo, ibalik mo. Pero kung tatanggapin mo, basahin mo.” Ipinasa niya ang papel.
Binuksan ni Lucas ang liham, mabagal, parang mapupunit ang hangin.
“Sa magulang na tatayo sa tabi ng anak ko:
Baka hindi tayo magkakilala. Baka isang araw mo lang akong makita at ibaon mo na sa file cabinet. Pero may tatlong hiling ako: una, sana kahit hindi namin hawig ang pisngi niya, huwag mo siyang ituring na produkto. Pangalawa, kung sakaling may araw na maghahanap siya kung bakit siya ipinanganak sa dilim ng lihim, ikaw ang magbukas ng pinto. Pangatlo, kung sakali mang hindi ako ang pipiliin ng mundo, sana may isang taong pipili sa kanya—araw-araw, kahit walang kontrata.”
Sumara ang palad ni Lucas sa liham. Napatingin siya kay Mia—hindi niya makita ang “pakawala” sa harap niya. Ang nakikita niya ngayon ay ina na piniling mabuhay ang anak kaysa ang sariling reputasyon. “Bakit mo ako pinipili na basahin ‘to?” tanong niya, halos pabulong.
“Dahil ikaw ang pumirma,” sagot ni Mia, walang bahid ng demand sa boses. “Hindi ko alam kung ano ang kaya mong ibigay bukod sa pera. Pero nung hawak mo ‘yung pen, nakita kong kaya mo ring pumili.”
Nagbukas muli ang pinto; sumilip ang nurse. “Sir, ma’am… ready na po tayo. OR na.”
Bago sila tuluyang ilabas, marahang inangat ni Lucas ang bata mula sa dibdib ni Mia, sinubukang sundan ang itinuro ng nurse—skin-to-skin, init ng balat sa balat. Tumahan ang sanggol; parang sinipsip ng liit niyang katawan ang pighati sa silid. Napapikit si Lucas, at sa loob ng dalawang segundo, may tinig na pumutok sa dibdib niya: Hindi na mahalaga kung kaninong dugo. Anak ito na ipinahawak sa ‘yo.
“Pangalan,” bulong ni Mia. “Baka puwede… ikaw na.”
Mabilis ang sagot ni Lucas, hindi na pinag-isipan—parang matagal na itong nakahanda. “Isabela.” Napatitig si Mia. “Pangalan ng asawa ko,” paliwanag niya, namasa ang mata. “Kung papayag ka.”
Tumango si Mia, at ang isang tango na iyon ay parang pagsusuko ng bigat na matagal nang karga ng kanyang likod. “Isabela,” ulit niya, hinahaplos ang noo ng sanggol. “Lumaban ka.”
Dinala si Isabela sa operating room. Naiwan sina Lucas at Mia sa silid na biglang lumuwang ang dingding at humigpit ang oras. Hindi sila nag-usap. Nagdasal lang. Sa loob ng isang oras, nagsulat si Lucas ng sunod-sunod na email: sa board ng kanyang foundation, sa private jet na nag-aantay, sa mga abogado para sa kustodiya at proteksyon ni Mia—hindi bilang katalista ng imbestigasyon, kundi bilang ina na hindi mawawala ang karapatan.
Nang bumukas ulit ang pinto, halos sabay silang tumayo. Ngumiti ang cardiologist. “Matagumpay po. Maliit ang butas. Na-repair na. Kailangan ng dalawang linggo sa NICU, pero malaki ang tsansa. Congratulations.”
Humagulgol si Mia na parang ngayon lang siya pinayagan. Si Lucas, para namang may tinik na hinila mula sa kanyang lalamunan. “Salamat, Doc,” halos wala sa sarili niyang sabi. Tumalikod siya sandali at dinala ang kamay sa mata, parang bata.
Pagkalipas ng dalawang araw, dumating ang resulta ng DNA. Nakatayo silang dalawa sa tapat ng puting papel na may mga numerong hindi maintindihan ng karaniwang mata. Tiningnan ito ng geneticist, saka tumango. “Siya po ang biological father.”
Nag-angat ng tingin si Mia, parang pinulot ang puso sa sahig. Si Lucas ay napahawak sa gilid ng mesa, napatawa na parang hindi siya marunong tumawa. “Tayo,” sabi niya sa hangin, “ang magulang.”
“Lucas…” Pinigil ni Mia ang sariling luha. “Anong mangyayari sa atin?”
“Hindi ko alam kung anong magandang titulo,” sagot ni Lucas, tapat sa unang pagkakataon. “Pero alam ko ang dapat. Ayokong mawala ka sa buhay ni Isabela. Hindi dahil sa kontrata—dahil sa puso. Tutulungan kita. Kung gusto mo, ipagpatuloy mo ang pag-aaral. Kung kaya mo, co-parent tayo. Kung hindi mo pa kaya akong pagkatiwalaan, hihintayin ko.” Tumigil siya at tiningnan ang kanyang palad—ang kamay na sanay pumiga ng pirma, ngayon ay marunong dumampi. “Hindi ko bibilhin ang anak ko. Magiging tatay ako.”
Huminga si Mia, malalim na parang una niyang malayang hinga sa matagal na panahon. “May pangako rin ako,” sabi niya. “Hindi ko ibebenta ang araw-araw ni Isabela. Kahit gaano kahirap. Kahit gaano kahaba.”
Sa sumunod na mga linggo, namatay ang tsismis: “Bilyonaryo, nagbayad sa pakawala.” Napalitan ito ng larawan sa labas ng NICU: si Lucas, nakaupo sa plastic na upuan, nagbabasa ng Goodnight Moon sa sanggol na may maliit na tubo; si Mia, nakasandal sa balikat niya, may hawak na notebook kung saan niya sinusulat ang bawat pagbabago ng timbang at tibok. Wala sa eksena ang pera. Nasa gilid ang bangko ng gatas, ang maliit na lamp, at ang dasal na nakasabit sa hangin.
Isang hatinggabi, habang natutulog si Isabela sa incubator, nagising si Lucas sa hilab ng lamig. Tumayo siya at lumapit sa bintana. Kita niya ang lungsod—mga building na siya mismo ang nagpatayo, ilang taon ang nakalipas. Ngayon lang niya naisip: Gaano karami sa mga gusaling ito ang walang tahanang nasa loob? Bumaling siya kay Mia, natutulog sa upuan, pagod na pagod. Inilagay niya ang jacket sa balikat nito.
“Salamat,” bulong ni Mia, hindi pa gising ang buong isip, pero gising na ang puso.
“Salamat din,” sagot ni Lucas. “Dahil nung ipinanganak siya… ipinanganak din ang isang bagay na akala ko matagal nang patay sa akin.”
“Ano ‘yon?”
“Tayong lahat,” sagot niya, nakangiting pagod. “Ang kakayahang pumili ng tama kahit may kapalit.”
At sa unang umagang pinayagan si Isabela na huwag nang magsuot ng maliit na tubo, magkabila nilang hinawakan ang munting kamay nito—tatlong palad sa iisang skin-to-skin. Walang kontrata sa pagitan nila, pero may ligature na mas mahigpit: panata. Ang pangakong araw-araw ay pipiliin nila ang bata, hindi ang bulong ng mundo.
Kaya ang kuwento na nagsimula sa halagang inilista sa resibo ay nagtapos sa presyong hindi nabibili: ang unang ngiti ni Isabela, ang unang luhang masayang dumaloy sa mata ni Mia, at ang unang pagkalas ni Lucas sa tanikala ng sarili niyang yaman. Sa wakas, hindi na ito tungkol sa “babaeng pakawala.” Ito ay tungkol sa inang may pangalan, ama na natutong umiyak, at anak na itinahi ang puso ng dalawang taong muntik nang maniwalang ang buhay ay puwedeng bilhin.
