Mainit ang ilaw sa loob ng maliit pero eleganteng events place. Kumakislap ang mga string lights sa kisame, halos parang mga bituin na bumaba para saksihan ang gabi ng kasal nina Mara at Renz.
Nasa gitna sila ng hall, nakatayo sa tabi ng malaking three-tiered wedding cake. Naka-gown si Mara na puting-puti, may pulang laso na nakapulupot sa baywang niya—regalo ng yumao niyang nanay, simbolo raw ng tapang at pagmamahal. Si Renz naman ay naka-blue long sleeves, nakangiti, pero sa ilalim ng ngiti niya, may kaba na hindi niya maipaliwanag.
“Ready na ba kayo sa cake cutting?” sigaw ng emcee.
Nagpalakpakan ang mga bisita. Lumapit ang photographer, nakapwesto na ang mga ninong, ninang, at mga kaibigan, hawak-hawak ang mga cellphone para mag-video.
Habang ipinapatong ni Mara ang kamay niya sa kamay ni Renz, napansin niyang sa isang sulok ng venue, magkakasamang nakatayo ang ilang kamag-anak ng groom. Hindi sila nakangiti. Nakakunot ang noo ng magiging biyenan niya, si Tita Sylvia, at may ibinubulong ito sa katabi.
“Sayang ang anak ko,” nahuli ni Mara ang pabulong ngunit malinaw na salita. “Kung sino-sinong babae na lang. Kahit sinong galing sa squatter, kukunin.”
Parang may humigop sa hangin sa dibdib ni Mara. Nanlamig ang mga daliri niya. Gusto niyang alisin ang kamay sa hawak ni Renz pero hinigpitan lang ng lalaki ang pagkakahawak.
“Hey,” mahinang bulong ni Renz, nakatingin sa kanya. “Okay ka lang?”
Napangiti siya, pilit. “Oo. Sige na. Tapusin na natin ‘to.”
Sabay nilang tinaga ang cake. Nagpalakpakan ang mga tao. Pero sa isip ni Mara, umuugong pa rin ang narinig niyang salita. Squatter. Sayang ang anak ko.
Habang pinapakain niya si Renz ng maliit na piraso ng cake, ramdam niyang nanginginig ang kamay niya. Nang siya naman ang pakakainin ng groom, unti-unti siyang umatras, parang natatakot sa mga matang nakamasid sa kanya, naghihintay kung paano siya kikilos, kung paano siya mabibilad sa kahihiyan.
“Mara,” bulong ni Renz, “relax lang.”
Tumawa ang emcee. “O ayan na! Best part! Pakainin na ng groom ang bride… o baka naman, hahagisan?”
Nagtilian ang ilang kaibigan.
“Hagis! Hagis!” sigaw ng iba, biro lang, pero sa tenga ni Mara, parang pang-uuyam.
Umahon ang kirot sa dibdib niya. Lahat ba talaga ay naghihintay na lang kung kailan siya magkakamali? Kailan siya mapapahiya?
Paglingon niya kay Renz, nakita niyang nakatitig ito sa kanya nang seryoso, hindi nakangiti. May kung anong desisyon na nabuo sa mga mata nito.
At bago niya pa man maintindihan, biglang humakot si Renz ng isang dakot na icing mula sa cake…
…at ibinato iyon diretso sa mukha niya.
Sabay-sabay na “OH MY GOD!” ang kumawala sa mga bisita.
Napatigil ang tugtog. May naiwang mahinang feedback sa speaker. Ang photographer, hindi sinasadyang nakakuha ng eksaktong sandali na tumama ang icing sa mukha ni Mara—puting-puti ang bride, nabalot ng cake mula noo hanggang baba.
Nag-freeze si Mara.
Nanlaki ang mga mata niya. Narinig niya ang iilang tawa sa likod, ang pag-igik ng isang ninang, ang malakas na buntong-hininga ng nanay ni Renz.
“Renz!” sigaw ng bridesmaid niyang si Lorie. “Ano ba ‘yan?!”
Sa isang sulok, nagsimulang magbulungan ang mga kamag-anak ng groom.
“Grabe naman ‘to…”
“Ang bastos…”
“Wala talagang modo ‘yang galing sa kahirapan, ginagawang comedy ang kasal.”
Parang biglang tinamaan ng kulog ang puso ni Mara. Para siyang muling bumalik sa mga panahong tinutukso siyang “anak ng tinderang palengkera”, sinasabihang hindi para sa kanya ang magarang lugar na ito. At ngayon, sa mismong araw ng kasal niya, sa mismong harap ng lahat, hinagisan siya ng cake—ng lalaking nangakong iingatan siya.
Naramdaman niyang nanginig ang baba niya. Umiinit ang mata niya, hindi dahil sa icing, kundi dahil sa luha na pilit niyang pinipigilan.
“Renz…” mahina pero nanginginig niyang tawag, “bakit mo—”
Pero bago pa man tumuloy ang boses niya, biglang umatras si Renz, inilapag ang kutsilyo ng cake sa mesa, at… lumuhod.
Hindi basta-bastang pagluhod—yung tuhod na diretso sa sahig, yung kamay na maingat na may hawak na isang maliit na cake sa platito, kasing-laki lang ng dalawang palad.
Tahimik ang lahat. May kumagat ng hininga. Ang iba, napatakip sa bibig.
Sa ibabaw ng maliit na cake, may nakatusok na maliit na singsing—kumikislap sa ilalim ng ilaw.
“Renz?” halos pabulong na tanong ni Mara.
Mabilis na kumalat ang pagkalito sa buong hall. Bakit may sing-sing pa? Hindi ba’t kasal na sila? Ano itong ginagawa ng groom?
Tumingala si Renz, diretsong nakatitig sa kanya, hindi alintana ang mga matang nakamasid sa paligid.
“Mara,” malalim ang buntong-hininga niya, “pasensya na. Mukhang napasobra yata ‘yung drama ko.”
“Drama?” halos mapatawa sa inis si Mara, kahit nanginginig pa rin ang labi. “Renz, hinagisan mo ‘ko ng cake sa harap ng lahat—”
“Alam ko,” sabat niya agad. “At alam kong lahat sila… iniisip na ang sama ko. Na wala akong galang sa asawa ko.” Saglit siyang tumingin sa paligid, saka ibinalik ang tingin kay Mara. “Pero kailangan kong gawin ‘to. Kasi ‘yang icing sa mukha mo, Mara… ‘yan ang nakikita ng mga taong ‘to sa’yo mula pa noon.”
Napakunot ang noo niya.
“Simula pa lang, hinusgahan ka na nila,” malakas nang sabi ni Renz, para marinig ng buong hall. “Sa itsura mo, sa pinagmulang pamilya mo, sa trabaho mo bilang waitress sa maliit na karinderya. Para bang lahat ng dumi at kahirapan, idinikit na nila sa pangalan mo. Para bang dapat ikahiya na minahal kita.”
Nag-ikot ang tingin niya. Kita niya ang ilang bisitang iniwas ang mga mata, ang iba nagtaas ng kilay, may ilan ding tila nahiya.
“Tita Sylvia,” sabay harap ni Renz sa ina niya, “ilang beses n’yo nang sinabi sa harap ko na ‘sayang ako’ dahil pinili kong pakasalan si Mara. Ilang beses n’yo nang tinawag na ‘walang class’ ang pamilya niya. Ilang beses n’yo nang ipinaramdam sa kanya na hindi siya karapat-dapat tumayo rito.”
Namula ang mukha ng ginang. “Renz, hindi ito ang tamang lugar—”
“Tamang-tama, Ma,” putol niya. “Kasi lahat ng sasabihin ko ngayon, dapat naririnig nilang lahat.”
Muling tumingin si Renz kay Mara. May kakaibang lambing at determinasyon sa mga mata nito.
“Mahal,” mahina pero malinaw, “hindi kita hinagisan ng cake para ipahiya. Hinagisan kita kasi gusto kong ipakita sa kanilang lahat… na kahit anong ibato nilang ‘dumi’ sa’yo, kahit anong salita, kahit anong tawa, kahit anong tingin… pipiliin pa rin kitang mahalin. Sa harap nila. Sa harap ng mundo.”
Parang unti-unting nalusaw ang lahat ng ingay sa paligid. Nananatiling nakatitig si Mara sa lalaking nakaluhod sa harap niya, hawak ang maliit na cake na may singsing.
“Bakit ngayon mo lang ‘to sinasabi?” nanginginig ang boses niya.
“Kasi buong buhay ko, lagi akong takot,” tapat na sagot ni Renz. “Takot akong salungatin ang pamilya ko. Takot akong mawalan ng suporta sa negosyo. Takot akong mawalan ng pangalan. Pero kagabi, bago ang kasal, narinig kong umiiyak ka sa banyo… at sinabi mong kung hindi ako handang ipaglaban ka, mas mabuting tumigil na tayo.”
Napalunok si Mara. Hindi niya alam na narinig pala siya ni Renz kagabi.
Nagpatuloy ang lalaki, medyo namamanhid na ang tuhod pero hindi natinag. “Simula pa noon, nag-isip na ako. Paano ko ipapakita sa’yo—at sa kanila—na hindi ako magpapadala sa kahit anong sasabihin ng iba? Paano ko ipapakita na handa akong magmukhang masama sa paningin nila, basta maramdaman mong pinili kita?”
Napahawak sa bibig ang ilang bridesmaids. May ninang na nagpunas na ng luha.
“Kaya ko ginawa ‘to,” nakangiting may luha si Renz, sabay tingala sa kanya. “Hinayaan kong isipin nilang sinaktan kita. Hinayaan kong tawagin nila akong bastos. Kasi pagkatapos ng moment na ‘yon… ito ang gusto kong makita nila.”
Inangat niya ang maliit na cake, dahan-dahang kinuha ang singsing na nakatusok sa ibabaw. Malinis ito, kumikislap sa ilaw, tila bagong-bago.
“Mara, ito ang singsing na matagal nang nasa pamilya namin. Dapat para sa ‘napili’ ng nanay ko. Pero binago ko ang tradisyon. Pumunta ako sa abogado namin bago ang kasal—lahat ng ari-arian ko, kalahati, ipinasok ko sa pangalan mo. Kahit anong mangyari sa kasal na ‘to, hindi na iyon mababawi.”
Nagulat ang lahat.
“Renz!” halos mapasigaw ang ina niya. “Anong ginawa mo?!”
“Ang ginawa ko,” mariing sagot ni Renz, hindi tumitingin sa ina, “ay pinili ang babaeng minahal ko, higit sa kayamanan. Kasi ang kayamanan, puwedeng mawala. Pero ang taong handang samahan ka sa hirap, ‘yon ang hindi mo basta-basta mahahanap.”
Parang humigop ng hangin ang buong hall. Ang ilan, tahimik na umiiyak. Ang iba, nakatulalang parang nanonood ng teleserye nang live.
Napalunok si Mara, hindi alam kung iiyak o tatawa.
“Renz… bakit mo pa kailangang—”
“Kasi hindi sapat na ikinasal tayo sa papel,” sagot ni Renz, halos pabulong na pero ramdam ng lahat ang bigat. “Gusto kong mag-propose ulit sa’yo… ngayon, sa harap ng lahat ng humusga sa’yo. Gusto kong marinig nila na ako mismo ang nagmamakaawa sa’yo… piliin mo ulit ako.”
Tumitig siya sa mga mata ni Mara, saka mas lalo pang inilapit ang singsing.
“Mara,” boses niya’y nanginginig na rin, “papayag ka ba… na hindi lang maging asawa ko sa papel, kundi maging tunay na partner ko—kahati sa lahat, kaisa sa lahat, kahit gaano kahirap, kahit gaano kagulo, kahit ilang cake pa ang ibato sa atin ng mundo?”
Tumulo na ang luha sa pisngi ni Mara, humahalo sa icing na nakadikit sa balat niya. Narinig niya sa likod ang impit na hikbi ng ilang bisita.
Sa isang sandali, naalala niya ang lahat—ang pagmamakaawa ng nanay niya noon na mag-aral siya kahit walang pera, ang gabi-gabing paghuhugas niya ng pinggan sa karinderya, ang unang beses na pumasok si Renz doon na naka-long sleeves at leather shoes, pero hindi siya tinignan nang may pangmamaliit.
Si Renz na bumalik kinabukasan, umorder ulit ng parehong ulam, at nagtanong ng, “Anong pangarap mo?” sa halip na, “Magkano ‘to?”
Si Renz na sumama sa kanya sa ospital nang ma-stroke ang nanay niya, kahit umuulan at wala siyang payong. Si Renz na tumayo sa likod niya kahit pinagtatawanan siya ng iba.
At ngayon, si Renz na handang ipahiya ang sarili, masira ang imahe, mapagalitan ng ina, lahat—makita lang niyang pinili siya.
Dahan-dahang ngumiti si Mara sa kabila ng luha. Tiningnan niya ang mga taong nakapaligid. May ilan pa ring nakataas ang kilay, may iba ring tila nahihiya na sa mga naging komento nila kani-kanina lang. Pero sa sandaling iyon, na-realize niya: hindi na ganoon kabigat ang tingin nila. May ilan nang nagtatango, may ilan pang nagpalakpak nang mahina.
“Renz,” halos paos niyang sabi, “hindi ko alam kung anong ginawa ko para maging deserving sa lahat ng ‘to. Pero kung paulit-ulit mo akong pipiliin… wala na akong ibang sasabihin…”
Napahinga nang malalim ang lahat, parang sabay-sabay naghihintay.
“…kundi oo,” dagdag niya, sabay tawa sa gitna ng hikbi. “Oo, pinipili din kita. Kahit ilang cake pa, kahit ilang beses pa tayong husgahan.”
Nagpalakpakan ang mga bisita, mas malakas na ngayon, halong tawanan at iyakan. Sa sulok, nakita ni Mara ang biyenan niyang si Sylvia—nakatayo, hawak ang dibdib, may luha ring pilit itinatago.
Dahan-dahan itong lumapit.
“Renz,” mahinang sabi ng ginang, “pwede ba… pwede ba akong makasingit?”
Tahimik na lumingon ang lahat sa kanya.
“Alam kong mahirap nang bawiin lahat ng nasabi ko,” seryosong patuloy ni Sylvia, “pero isa lang ang sasabihin ko ngayon.” Tumingin siya kay Mara, diretso sa mga mata nito. “Mara… kung kaya mong mahalin ang anak ko kahit ganito ka-drama at pasaway, baka ikaw nga ang mas mayaman sa aming lahat—sa puso. Pasensya na sa mga sinabi ko noon.”
Nabitawan ni Mara ang mahinang tawa sa gitna ng luha. “Tita… okay na po. Basta… family na po ang turing natin sa isa’t isa.”
“‘Mama’ na lang,” sabat ni Sylvia, medyo nagbibirong tono. “Kung papayag ka.”
Narinig nilang lahat ang “awww” sa iba’t ibang panig ng venue. Nagyakap sina Mara at Sylvia, habang si Renz ay napapailing na lang, parang hindi makapaniwala sa bilis ng pangyayari.
“Pero anak,” dagdag ni Sylvia kay Renz, sabay hampas nang mahina sa balikat, “next time, kung magpapaka-drama ka, huwag mo namang ihahagis ang cake. Mahirap maglinis.”
Nagtawanan ang lahat.
Habang pinupunasan ng bridesmaids ang icing sa mukha at buhok ni Mara, mahinang lumapit si Renz sa kanya, bumulong sa tainga.
“Sorry ulit, ha. Baka sumobra ‘yung hagis,” sabi niya, nakangiwi.
Napatingin si Mara sa kanya, saka bumulong pabalik, “Okay lang. Basta sa susunod, ikaw naman ang babalikan ko.” Sabay kuha ng maliit na piraso ng cake at pinahid sa pisngi ni Renz.
Nagtilian na naman ang mga bisita.
Sa gitna ng tawanan, tugtugan, at flash ng mga camera, may isang bagay na malinaw: ang gabing inakala ng lahat na magiging eksena ng kahihiyan para sa bride… naging sandali pala ng matapang na pagtatapat, tunay na pagpapili, at pagkakaisa ng dalawang pamilyang dati’y magkabilang mundo.
At sa ilalim ng mga ilaw na kumikislap na parang mga bituin, nakatitig si Mara kay Renz—sa lalaking minsan siyang hinagisan ng cake, pero pagkatapos noon, pinili siyang muli… sa harap ng lahat.
